اگر از فعالین یا علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی از جمله بورس یا ارزهای دیجیتال هستید، احتمالاً اصطلاح بازار خرسی و گاوی به گوشتان خورده‌است. این دو واژه به طور کلی نحوه عملکرد و چگونگی شرایط فعلی بازار و وضعیت نیروی عرضه و تقاضای بازارهای مالی را توصیف می‌کنند.
چنانچه بخواهیم خیلی ساده به تعریف این دو واژه بپردازیم، بازار گاوی به بازار در حال رشد و بازار خرسی به بازار در حال افت اطلاق می‌شود. این مساله، جهت‌گیری روند بازارهای مالی را نشان می‌دهد و تأثیر زیادی بر پورتفوی فعالین بازارها دارد.
البته بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال به طور پیوسته و لحظه‌ای در حال نوسان هستند. به همین دلیل از اصطلاح بازار گاوی و بازار خرسی تنها برای اشاره به حرکات قیمت در طولانی‌مدت و همچنین رشد و افت‌های قابل‌توجه استفاده می‌شود.
با شنیدن نام بازار گاوی و بازار خرسی شاید از خود بپرسید که به چه دلیل برای نام‌گذاری وضعیت بازارهای صعودی و نزولی از دو اصطلاح گاو و خرس استفاده می‌شود؟
واقعیت آن است که پاسخ دقیق و مطمعنی برای این سوال وجود ندارد و اصطلاح بازار گاوی و بازار خرسی از گذشته در تمام بازارهای مالی وجود داشته‌است.
اما بسیاری از متخصصان و حرفه‌ای‌های بازارهای مالی معتقدند که دلیل استفاده از گاو و خرس برای اشاره به بازار صعودی و نزولی، ویژگی‌های شخصیتی این دو حیوان می‌باشد. به نوعی به خوبی می‌دانیم که گاوها در هنگام حمله شاخ‌های خود را به سمت بالا می‌برند و خرس‌ها پنجه‌های خود را به سمت پایین حرکت می‌دهند. به همین دلیل برای اشاره به حرکت رو به بالای بازار از اصطلاح بازار گاوی و برای اشاره به حرکت رو به پایین بازار از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.
اما آنچه مهم است آن است که درک اینکه چگونه و تا چه میزان هر یک از این شرایط ممکن است بر سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد، دارای اهمیت است. از این رو در این مقاله به معرفی و مقایسه بازار گاوی و بازار خرسی خواهیم پرداخت.
بازار گاوی یا صعودی، Bull Market یاBull Run ، به حرکت مثبت بازار و رشد اقتصادی اشاره دارد و به برهه‌ای از زمان گفته می‌شود که در آن اکثریت سرمایه‌گذاران در بازارهای سهام، کریپتو یا فارکس و … در حال خرید بوده و قیمت‌ها بیش از 20 درصد افزایش یافته‌اند، سمت تقاضا از عرضه پیشی گرفته و سرمایه‌گذاران به بازار مالی مورد نظر اعتماد داشته و خوشبین‌اند. طبیعتاً در چنین موقعیتی قیمت‌ها نیز تحت تاثیر شرایط افزایش خواهند یافت. همچنین در این شرایط، سرمایه‌گذاران امیدوارند که این روند در بلندمدت تداوم داشته باشد.
به طور کلی از آنجا که طبیعتاً بازارهای اقتصادی با رفتار سرمایه‌گذاران به عنوان نیروهای عرضه و تقاضا تحت تاثیر قرار می‌گیرد، این اصطلاحات به افراد یادآور می‌شوند که سرمایه‌گذاران در خصوص بازار چه احساسی دارند و روندهای اقتصادی را چگونه دنبال می‌کنند.
به سرمایه‌گذارانی که در چنین شرایطی به افزایش قیمت دارایی‌ها امیدوار هستند به اصطلاح «گاو» یا Bull می‌گویند. این افراد با بازخوردهای مثبت و اطمینان خود سبب ورود سرمایه‌ی بیشتری به بازار و تداوم حرکت رو به بالای قیمت می‌شوند.
آیا پایان بازار گاوی قابل تشخیص است ؟
زمانی که بازار در فاز گاوی قرار می‌گیرد، قیمت دارایی‌ها به صورت خطی و دائم بالا نمی‌رود و طبیعتاً به دلیل ماهیت نوسان‌پذیری بازارهای مالی گاهاً با نوسان، کاهش و اصلاح قیمت دارایی‌ها روبرو هستیم. در چنین مواقعی ممکن است برخی از سرمایه‌گذاران کم‌تجربه که به خوبی با چگونگی شرایط بازارهای گاوی روبرو نیستند، این کاهش موقتی قیمت‌ها را به اشتباه به عنوان پایان بازار گاوی در نظر بگیرند.
بنابراین برای تشخیص پایان بازار گاوی باید با دید عمیق‌تری بازار را رصد کرده و قیمت دارایی مورد نظر خود را در بازه‌های زمانی طولانی‌تری تحلیل کنیم.
البته ناگفته نماند که پایان بازار گاوی معمولاً در پی از دست رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران و به دلیل عوامل مختلفی همچون انتشار اخبار منفی و تسلط دیدگاه بدبینانه در بازارهای مالی ایجاد می‌شود. بدیهی است که در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران بیشتری با ترس از اینکه افت قیمت‌ها ادامه‌دار شود، برای جلوگیری از زیان بیشتر شروع به فروش دارایی‌های خود می‌کنند.
بازار خرسی یا Bear Market چیست؟
بازار خرسی یا Bear Marke به شرایطی از بازارهای مالی گفته می‌شود که در جریان آن توان عرضه بسیار بیشتر از تقاضا بوده و اعتماد سرمایه‌گذاران به شرایط بازار کمرنگ شده‌است. البته تا زمانی که نزول قیمت به ۲۰ درصد از قیمت فعلی دارایی مورد نظر نرسد، بازار خرسی محسوب نمی‌شود. در چنین شرایطی قیمت دارایی‌ها به طور مداوم کاهش می‌یابند.
به سرمایه‌گذاران بدبینی که گمان می‌کنند در این شرایط قیمت دارایی‌ها باز هم پایین‌تر خواهد رفت، به اصطلاح «خرس» یا Bear می‌گویند. بدیهی است که در بازار خرسی معامله کردن به ویژه برای فعالین کم تجربه بازار سخت‌تر خواهد بود.
با وجود آنکه در روند Bearish یا خرسی، معمولاً سرمایه‌گذاران دارایی‌های ریسکی خود را فروخته و از بازار خارج می‌شوند، بازار خرسی می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری متعددی را برای معامله‌گران ایجاد کند.
برای مثال اگر استراتژی معاملاتی شما بلندمدت است، خرید در قیمت‌های پایین در بازار خرسی می‌تواند در آینده که بازار رشد کرد، سودآور باشد.
معامله‌گران حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران کوتاه مدت نیز امکان باز کردن موقعیت‌های معاملاتی فروش یا شورت (Short) را دارند یا از اصلاح قیمت و افزایش قیمت‌های موقتی نیز می‌توانند سود کسب کنند.
به هر حال به یاد داشته باشید که شانس از بین رفتن سرمایه در این شرایط بازار بسیار بیشتر است. یکی دیگر از استراتژی‌های معاملاتی رایج در بازار خرسی استراتژی DCA یا همان میانگین‌گیری است. در این استراتژی معامله‌گر فارغ از چگونگی روند قیمت‌ها، در بازه‌های زمانی خاص به اندازه‌ی مشخصی از دارایی مورد نظر خود را خریداری می‌کند. بدین ترتیب ریسک خرید نیز کاهش می‌یابد.
گفتنی است که زمان پیش‌بینی پایان بازار خرسی نیز سخت‌تر است. زیرا تغییر روند معمولاً کند و غیرقابل‌پیش‌بینی است و از عوامل خارجی زیادی مثل رشد اقتصادی، احساسات معامله‌گران و رویدادهای جهانی متاثر می‌شود.
