صندوق قابل معامله در بورس یا ETF، صندوقی است متشکل از یک یا چند دارایی که افراد با خرید سهام آن صندوق، می‌توانند اقدام به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های موردنظر خود کنند.
در یک تعریف ساده، ETF بیت‌کوین از محصولات مالی قانون‌گذاری شده و یک صندوق سرمایه‌گذاری متناظر با بیت‌کوین است. این صندوق می‌تواند دارای بیت‌کوین و قراردادهای مرتبط با قیمت آن باشد.
اشخاص حقیقی و حقوقی که تمایل به سرمایه‌گذاری بر روی بیت‌کوین دارند، می‌توانند بدون آنکه درگیر پیچیدگی‌های مرتبط با این رمزارز مهم شوند (مثل خرید و فروش و ذخیره آن در یک کیف پول معتبر ارز دیجیتال یا ترید مستقیم در صرافی)، سهام ETF بیت کوین را در بورس معامله کنند. بدیهی است که قیمت ETF بیت‌کوین بر اساس قیمت این ارز دیجیتال نوسان می‌کند.
در قسمت اول این مقاله در خصوص ETF بیت‌کوین، دلایل اهمیت آن و چرایی تمایل سرمایهگذاران بزرگ به خرید ETF بیت‌کوین به جای خرید رمز ارز BTC صحبت کردیم. در قسمت دوم این مقاله قصد داریم تا با انواع ETF بیت‌کوین و مزایا و معایب آن بیشتر آشنا شویم.
انواع صندوق ETF رمزارزها
به طور کلی دو نوع صندوق ETF برای رمزارزها وجود دارد:
- صندوق ETF آتی (فیوچرز)
- صندوق ETF اسپات یا فیزیکی
با پیشرفت و افزایش بلوغ و محبوبیت بازار ارزهای دیجیتال، علاقه به سرمایه‌گذاری در ETF های کریپتویی نیز افزایش یافته و دو نوع صندوق Bitcoin Spot ETF و Bitcoin Futures ETF راه اندازی شده‌اند. البته پیش از پذیرش و ورود ETF اسپات بیت‌کوین، تنها صندوق‌هایی که در سراسر جهان پذیرفته شده بودند، از نوع فیوچرز بودند.
اما امروزه بیشتر درخواست‌ها در خصوص دریافت تاییدیه صدور ETF اسپات بیت‌کوین است. هر یک از این صندوق‌ها برای یک نوع استراتژی سرمایه‌گذاری و برای برخی تریدرها با میزانی از ریسک‌پذیری مناسب هستند.
ETF بیت کوین فیوچرز (آتی)
Bitcoin Futures ETF نوعی صندوق قابل معامله است که به جای اینکه بیت‌کوین را به طور مستقیم نگهداری کند، در قراردادهای فیوچرز بیت‌کوین سرمایه‌گذاری می‌کند. قراردادهای فیوچرز بیت‌کوین امکان سوداگری روی نوسانات آتی قیمت BTC بدون نگهداری شخصی آن یا حتی بدون خرید مستقیم اوراق آتی آن را به تریدرها می‌دهند.
قراردادهای فیوچرز و آتی یک ابزار مشتقه هستند که به طرفین معامله اجازه داده در رابطه با خرید یا فروش BTC با قیمت از پیش تعیین شده و در تاریخی مشخص در آینده توافق کنند. در این روش طرفین معامله توافق می‌کنند که بیت‌کوین را با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده، در تاریخی معلوم بخرند یا بفروشند. به این تاریخ خاص و مشخص، تاریخ تسویه حساب یا تاریخ انقضا گفته می‌شود.
زمانی که تاریخ تسویه حساب فرا رسیده و قرارداد آتی بیت‌کوین منقضی شود، طرفین معامله باید بیت‌کوین را با قیمت از پیش تعیین شده بخرند یا بفروشند. این نکته قابل ذکر است که از آنجا که قیمت تغییر خواهد کرد، آنها BTC مربوطه را با تخفیف یا پرمیوم دریافت می‌کنند.
در صورتی که بازار به رشد قیمت بیت‌کوین تا تاریخ انقضای قرارداد باور داشته باشد، سهام صندوق موردنظر با پرمیوم معامله خواهد شد. در حالت معکوس، احتمال معامله سهام صندوق مذکور با تخفیف وجود دارد. گفتنی است که پرمیوم اختلاف مثبت میان قیمت خرید سهام صندوق و قیمت واقعی بیت‌کوین و تخفیف، اختلاف منفی میان آنها می‌باشد.
این قراردادها معمولاً در بورس‌های کالا همچون بورس کالای شیکاگو (CME) معامله می‌گردند. قیمت قراردادهای آتی و حقیقی بیت‌کوین معمولاً بر اساس نرخ تسویه حساب معامله‌گران آتی متفاوت است. برای مثال اگر افراد بیشتری بر روی رشد بیت‌کوین شرط‌بندی کنند، ارزش این قراردادهای آتی بالاتر از قیمت فعلی بیت‌کوین خواهدشد.
بنابراین یک صندوق بیت‌کوین قابل معامله در بورس کالا، دارای پشتوانه بیت‌کوین‌های حقیقی نبوده و توسط قراردادهای آتی بیت‌کوین پشتیبانی می‌شود. بدین ترتیب ارزش این ETF از حرکت قیمت معاملات آتی بیت‌کوین به دست می‌آید. در واقع این صندوق‌ها، به جای قیمت بیت‌کوین، قیمت معاملات آتی بیت‌کوین را ردیابی می‌کنند.
صندوق ETF اسپات یا فیزیکی
Bitcoin Spot ETF نوعی صندوق قابل معامله است که به طور مستقیم بیت‌کوین نگهداری می‌کند. این بدان معنی است که عملکرد ETF اسپات بیت‌کوین به طور مستقیم با ارزش لحظه‌ای بیت‌کوین مرتبط است و یک ETF بیت کوین اسپات، قیمت حقیقی BTC را دنبال می‌کند. زمانی که سرمایهگذاران سهام یک ETF اسپات را می‌خرند، با اینکه خود مستقیماً بیت‌کوین را نگهداری نمی‌کنند، اما در واقع در حال خرید نمودی از بیت‌کوین واقعی هستند.
صندوق اسپات برای دسته ای از سرمایهگذاران ارز دیجیتال که در بازارهای مالی سنتی فعالیت می‌کنند مزایایی همچون سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین از طریق محصولات قانون‌گذاری شده بدون نیاز به مدیریت کلیدهای خصوصی و دسترسی آسان به همراه دارد.
مزایای ETF بیت‌کوین
صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین، مزایای متعددی برای معامله‌گران بورس دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
راحتی
ETF بیت‌کوین فرایند سرمایه‌گذاری در این ارز دیجیتال را تسهیل می‌کند. سرمایه‌گذاری در ETF بیت‌کوین بدون نیاز به آموزش تحلیل، بدون نیاز به ثبت نام در یک صرافی ارز دیجیتال و بدون نگرانی و پذیرش ریسک مالکیت مستقیم BTC، امکان ورود به دنیای کریپتو را فراهم می‌کند.
تنوع بخشی
یک ETF بیت‌کوین می‌تواند بیش از یک دارایی داشته و علاوه بر بیت‌کوین شامل دارایی‌هایی دیگری مانند سهام شرکت‌ها یا طلا نیز باشد. بدین ترتیب استفاده از ETF بیت‌کوین موجب تنوع بخشی به پرتفوی سرمایهگذاران شده و فرصت کاهش ریسک و متنوع‌سازی پورتفو را برای سرمایه گذار فراهم کند.
مقررات
سرمایهگذاران نهادی مثل صندوق‌های بازنشستگی یا مدیریت دارایی، به دلیل وجود قوانین خاص احتمالاً از سرمایه‌گذاری مستقیم در BTC منع شده‌اند. این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین با وجود یک ETF قابل معامله در بورس، از دیدگاه قانونی موجه‌تر است.
معایب ETF بیت‌کوین
هرچند ETF بیت‌کوین می‌تواند ویژگی‌های مثبتی برای سرمایهگذاران به همراه داشته‌باشد، اما این صندوق‌های قابل معامله معایبی را نیز به همراه دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم‌کرد:
کارمزدهای تراکنش و مدیریت
ETF ها معمولاً مشمول پرداخت کارمزد هستند. به علاوه چنانچه کارگزاری شما تراکنشی را دریافت کند، هزینه آن جداگانه کسر می‌گردد. از این رو داشتن میزان بالایی از ETF بیت‌کوین، با گذشت زمان کارمزدهای بالایی را در پی خواهد داشت.
خطای ردیابی
عملکرد هر ETF همیشه با عملکرد دارایی که نماینده آن است، مطابقت ندارد. این مساله و یا مشکل، «خطای ردیابی» نام‌گذاری شده‌است که بر اساس آن لزوماً عملکرد قیمتی ETF همیشه منعکس کننده قیمت حقیقی بیت‌کوین نیست.
عدم مالکیت بیت‌کوین
سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین راهی برای پوشش ریسک در برابر بانک‌های مرکزی، ارزهای فیات و سهام می‌باشد. سرمایهگذاران علاقه‌مند به BTC علت اصلی علاقه خود به این رمزارز پرطرفدار را تمرکززدایی و عدم دخالت نهادهای دولتی و بانک‌های مرکزی می‌دانند. اما ETF بیت‌کوین، این مزایا را از بین می‌برد.
محدودیت ساعت معاملات
بیت‌کوین در تمام ساعات شبانه روز و هفت روز هفته قابل معامله است. اما ETF بیت‌کوین به صورت شبانه‌روزی معامله نشده و تنها در ساعات معاملات بورس قابلیت خرید و فروش دارند. بدین‌ترتیب معامله‌گران برخی فرصت‌های معاملاتی را در زمان بسته بودن بورس از دست خواهند داد.(برای مشاهده بیشتر مقالات آموزشی کلیک کنید )
