یکی از اصطلاحات رایجی که فعالان بازارهای مالی به دفعات با آن مواجه شده و آشنایی با مفهوم آن کارکرد زیادی دارد، پول هوشمند یا همان Smart Money است. این اصطلاح در تمامی بازارهای مالی در جهان تعریف شده و به کار می‌رود. تعریفی که به طور معمول برای این اصطلاح پرکاربرد به کار می‌رود، عبارتست از: سرمایه‌ای که توسط سهامداران عمده، سرمایه‌گذاران نهادی، بازیگران اصلی بازار، بانک‌های مرکزی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر خبرگان مالی تحت کنترل قرار میگیرد. ما در این مقاله قصد داریم تا به تاریخچه‌ای از این مفهوم پرکاربرد اشاره کرده و مروری بر روش‌های شناسایی آن داشته باشیم.
نگاهی به تاریخچه پول هوشمند
برای درک بهتر مهفوم پول هوشمند یا همان Smart Money بهتر است قبل از بیان تعاریف متعدد آن، به طور خلاصه در خصوص تاریخچه این اصطلاح صحبت کنیم.
از نظر تاریخی این اصطلاح اولین بار در خصوص قماربازهایی گفته می‌شد که به واسطه دانش و آگاهی بالا در مورد موضوع مورد نظرشان، در شرط بندی‌های مرتبط با آن موضوع، سابقه موفقیت بالا و قابل توجهی داشتند. به گونه‌ای که مهارت این افراد در شرط بندی به حدی بود که با اطلاعاتی که به آن دسترسی داشتند، به راحتی برنده شده و یا می‌توانستند برنده و بازنده را پیش بینی کنند. این در حالی است که از آنجا که افراد عادی چنین اطلاعاتی را در اختیار نداشتند، قادر به چنین پیش بینی‌هایی نبودند. پس به طور کلی می‌توان گفت که اصطلاح پول هوشمند که فعالان همه بازارهای مالی از آن مکررآً استفاده می‌کنند، برگرفته از مفهوم اصطلاح قمار است.
پول هوشمند چیست ؟
پول هوشمند یا Smart Money به نقدینگی گفته می‌شود که توسط سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی خبره، آگاه و باتجربه به یک بازار یا دارایی خاص وارد می‌شود. در یک تعریف دیگر پول هوشمند، بر نیروی پول کلانی تکیه دارد که قادر است بازارهای مالی را به حرکت درآورد. در این راستا، بانک مرکزی، دولت، موسسات مالی یا سرمایه‌گذاران نهادی و عمده می‌توانند نیرویی باشند که جریان ورود این پول‌ها را به بازار هدایت کرده و سایر سرمایه‌گذاران یا معامله‌گران فردی و خرد سعی می‌کنند تا رد این پول را دنبال کرده و در سرمایه‌گذاری‌های خود به سود برسند.
این افراد فعالانی هستند که با جمع‌آوری اطلاعات کامل و تحلیل جامع و دقیق تمامی متغیرهای اثرگذار بر بازار موردنظر، روند پیش روی بازار را پیش‌بینی کرده و بدین‌ترتیب با اتخاذ استراتژی‌های از پیش تعیین شده و مناسب سرمایه‌گذاری مورد نظر و مدیریت صحیح نقدینگی خود حداکثر بازدهی را از بازارهای مالی کسب می‌کنند. از این رو بسیاری از فعالان و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی برای شناسایی بازار گاوی و خرسی با مد نظر قرار دادن و پیگیری رفتار این افراد که عموماً تصمیمات و چگونگی معاملاتشان جهت روند بازار را مشخص می‌کند، تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را در بازارهای مالی به اجرا در می‌آورند.
پول ناآگاه و گنگ چیست ؟
در نقطه مقابل پول هوشمند، پول گنگ یا نا آگاه قرار دارد. در اصطلاح به نقدینگی یا سرمایه‌ای که توسط سرمایه‌گذاران فاقد تجربه و دانشی که توانایی شناسایی محدوده آغاز و پایان روند بازار را ندارند یا به عبارتی توسط افرادی که در انتهای روند یا پس از اینکه افراد صاحب پول هوشمند بیشترین سود خود را از بازارهای مالی کسب کرده‌اند سوار روند شده وارد بازار می‌شود، پول ناآگاه یا گنگ گفته می‌شود. این سرمایه‌گذاران در اکثریت مواقع، مبلغ زیادی از سرمایه وارد شده خود به بازارهای مالی را از دست می‌دهند.
به عبارت دیگر هنگامی که پولی توسط فعالین کوچک یا حتی بزرگ بازار بدون اینکه دارندگان آن پول‌ها تجربه، دانش یا اطلاعات موثقی در خصوص چگونگی یا زمان مناسب سرمایه‌گذاری داشته باشند، وارد معاملات می‌شود، به آن پول، پول گنگ گفته می‌شود.
زمان ورود و خروج پول هوشمند به بازار
به طور کلی باور رایج و البته صحیح در بین خبرگان مالی آن است که زمانی پول هوشمند به بازارهای مالی وارد می‌گردد که اغلب فعالین بازار انتظار چنین رفتاری را ندارند. بدین ترتیب زمانی که به واسطه کاهش امید اغلب افراد فعال در بازار، میزان فروش به حداکثر رسیده و خریدار محسوسی در بازار مشاهده نمی‌گردد، پول هوشمند وارد معاملات شده و صاحبان آن‌ها در کف قیمتی شروع به جمع آوری دارایی‌ها می‌کنند. بدین‌جهت شناسایی کف قیمت به جهت تشخیص پول هوشمند از پول ناآگاه بسیار سودمند است.
در نقطه مقابل خروج پول هوشمند زمانی رخ می‌دهد که به واسطه به حداکثر رسیدن امیدواری‌ها در بازار از ثبت قله‌های جدید قیمت، افراد باتجربه و خبره واردکننده پول هوشمند به دارایی موردنظر، در پی نقدکردن دارایی و شناسایی سود هستند.
چگونگی شناسایی پول هوشمند
با وجود آنکه برای ردیابی پول هوشمند به بازارهای مالی مختلف راه حل قطعی وجود ندارد، اما سرمایه‌گذاران آگاه از ترفندهایی برای شناسایی Smart Money استفاده می‌کنند. بدین‌ترتیب در صورتی که شما نیز در دسته فعالان مالی قرار دارید که به دنبال حداقل‌سازی ریسک و حداکثرسازی سود ممکن در یک بازار مالی هستید، بهترین تصمیم برای شما شناسایی ورود و خروج پول هوشمند به بازار و یا دارایی موردنظرتان است. در ادامه روش‌های شناسایی ورود و خروج پول هوشمند در بازار سرمایه ایران و بازار ارزهای دیجیتال را به طور مختصر برای شما توضیح می‌دهیم.
1) شناسایی در بورس تهران
سرمایه‌گذاران بازار سهام ایران برای ردیابی روند ورود و خروج پول هوشمند یا smart money در این بازار از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره‌ای مختصر خواهیم‌کرد.
برخی از سرمایه‌گذاران بورس برای شناسایی روند ورود پول هوشمند از روش شناسایی حجم‌های مشکوک و سرانه خرید بالای حقیقی‌ها استفاده می‌کنند. زمانی که حجم یا ارزش معاملات بیش از حد معمول و در مقایسه با روزهای دیگر به طور قابل توجه (حداقل دو برابر) بالا می‌رود، در آن نماد حجم مشکوک رخ داده و بدین‌ترتیب احتمال ورود پول هوشمند به آن سهم افزایش می‌یابد.
یک نسبت مهم دیگر برای شناسایی پول هوشمند به بورس بررسی نسبت قدرت خریدار به فروشنده است که از تقسیم حجم خرید (فروش) افراد حقیقی بر تعداد خریداران (فروشندگان) حقیقی به دست می آید. در صورتی که سرانه خرید افراد حقیقی چندبرابر سرانه فروش بوده و این رقم در مقایسه با روزهای دیگر افزایش داشته‌‌باشد، قدرت خریداران بالاتر بوده که می‌توان آن را به عنوان سیگنالی برای ورود پول‌های هوشمند در نظر گرفت. البته گفتنی است که با مراجعه به بخش دیده‌بان سایت TSETMC و فیلترنویسی، می‌توانید فیلتر موردنظر را اجرا و ورود و خروج پول هوشمند به سهام مورد نظر خود را بررسی کنید.
2) شناسایی در بازار ارزهای دیجیتال
یکی از روش‌های شناسایی ورود پول هوشمند به بازار رمزارزها، بررسی ارزش معاملات 24 ساعت گذشته آن رمزارز نسبت به ارزش بازار می‌باشد. به منظور این انجام این بررسی و مقایسه نسبت به روزهای گذشته، می‌توانید به صورت دستی این رقم را محاسبه کرده یا به سایت coinmarketcap مراجعه کنید.
اما یک روش معتبر و پرکاربرد دیگر برای شناسایی ورود و خروج پول هوشمند در بازار رمزارزها، استفاده از اندیکاتور Money Flow Indexیا شاخص جریان نقدینگی است. برای استفاده از این اندیکاتور لازم است تا به بخش اندیکاتورها مراجعه و این اندیکاتور را به نمودار خود اضافه کنید. گفتنی است که برای تشخیص ورود و خروج Smart Money با این اندیکاتور لازم است که واگرایی قیمت و اندیکاتور MFI را نیز مورد بررسی قرار دهید. لازم به ذکر است که سیگنال صادر شده از این اندیکاتور زمانی مورد اطمینان است که در یک سطح حمایتی معتبر صادر شود، در غیر این صورت امکان ناکارآمدی سیگنال دریافت شده بالا خواهد رفت.
