مقدمه
در دنیای امروز افراد زیادی به امید کسب ثروت وارد بازارهای مالی گوناگون میشوند. یکی از مهمترین عوامل موفقیت و کسب سود در بازارهای مالی، یادگیری اصول روانشناسی بازار است. بدیهی است که بازار ارز دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست.
وقتی صحبت از بازار ارزهای دیجیتال و معامله در آن به میان میآید، یادگیری اصولی انواع تحلیل و فنون معاملهگری اولین چیزی است که در نظرتان آمده و مهم جلوه میکند. اغلب افراد گمان میکنند که هر زمان تحلیل تکنیکال را به خوبی یاد گرفته و بر اخبار مرتبط و تحلیل بنیادی به خوبی تسلط داشته باشند، یک معاملهگر شکست ناپذیر با تجربههای متعدد کسب سود خواهند شد. اما بررسی معاملات بخشی از تریدرها به خصوص تریدرهای تازه کار نشان میدهد که یک تحلیلگر خبره، لزوماً نمیتواند یک تریدر موفق باشد.
احتمالاً پیش آمده که خودتان یا دست کم یکی از اطرافیانتان که از قضا در زمره تحلیلگران حرفهای نیز بودهاند، با وجود به کارگیری بهترین استراتژیهای معاملاتی، در بازار ارز دیجیتال لیکویید شده یا بخشی از سرمایه اولیه خود را از دست دادهاند. بدین ترتیب بررسی عوامل روانی موثر بر روند بازار و شناخت اصول روانشناسی بازار ارز دیجیتال، عاملی تاثیرگذار در کسب سود و موفقیت معاملهگران بازار ارز دیجیتال است.
انواع تحلیل در بازار ارز دیجیتال
به طور کلی تحلیل بازار ارز دیجیتال بر دو محور استوار است :
1) تحلیل تکنیکی یا تکنیکال (Technical Analysis)
2) تحلیل بنیادی یا فاندامنتال (Fundamental Analysis)
تریدرها معمولاً ابزارهای تحلیلی لازم برای ترید در بازار ارز دیجیتال را به خوبی آموخته و در عین حال پلنهای خوبی نیز برای ترید در این بازار طراحی میکنند؛ اما در عمل میبینیم که بسیاری از آنها بازار را با ضررهای بعضاً قابل توجه ترک میکنند. حلقه گمشده این تریدرها آموزش اصولی روانشناسی بازار ارز دیجیتال است. ناگفته نماند تریدرهای تکنیکالیست که پوزیشنهای معاملاتی خود را بر اساس تحلیل تکنیکال باز و بسته میکنند، نیز به گونهای از روانشناسی بازار بهره میبرند. زیرا تجزیه و تحلیل روند نموداری قیمت رمزارزها نمایانگر احساسات معاملهگران در بازار ارز دیجیتال است. بدین ترتیب شناخت احساسات مثبت یا منفی حاکم بر بازار، فرصتهای سودآوری بسیاری را به ارمغان میآورد.
تعریف روانشناسی بازار ارز دیجیتال
در یک تعریف کلی روانشناسی مطالعه و داشتن علم به رفتار افراد است؛ اما زمانی که از روانشناسی بازار ارز دیجیتال صحبت میکنیم، منظور تحلیل احساسات و رفتارهای معاملهگران ارز دیجیتال میباشد. به بیانی دیگر روانشناسی بازار ارز دیجیتال یا ترید به مجموعه رفتارهایی اطلاق میگردد که به معاملهگران در کنترل احساساتشان جهت کسب حداکثر بازدهی در معاملات کمک میکند. داشتن علم و آگاهی به روند بازار با توجه به واکنشها و شرایط احساسی افرادی که در آن بازار فعال هستند، بخشی از روانشناسی بازار به حساب میآید.
برای تبدیل شدن از یک تحلیلگر آگاه و خبره به یک تریدر خوب و حرفهای، به شناخت و رعایت مجموعهای از نکات روانشناسی بازار ارز دیجیتال همچون آرامش خاطر، تسریع در تصمیمگیری، بهبود سرعت معاملات، کنترل احساس ترس و طمع، غلبه بر غرور ناشی از پختگی در تحلیل بازار و پذیرش شکست نیاز است.
احساسات اثرگذار تریدرها بر بازار ارز دیجیتال
طمع، زیادهخواهی و تمایل بیش از حد انسان به پول است. این زیادهخواهی گاهی اوقات منطق انسان را نشانه میگیرد. این ویژگی مقدمهی بسیاری از رفتارهای احساسی و تصمیمات هیجانی یک معاملهگر در بازار ارزهای دیجیتال است. برای اکثر فعالان بازار ارزدیجیتال به دفعات پیش آمده که در پوزیشن معاملاتی به سود قابل قبولی رسیدهاند، اما طمع و غلبه آن بر منطق شخص، اجازه خروج از معامله و یا سیو سود را به وی ندادهاست. یا گاهاً اتفاق افتاده که در شرایطی که شاهد رشد قابل توجه یا پامپ یک ارز دیجیتال هستیم، بدون آن که از بنیاد آن ارز اطلاعی کسب کنیم، صرفاً طمع کرده و آن را خریداری کردهایم. این رفتارها و طبعات حاصل از آن آن از طمع تریدرها نشات میگیرد.
ترس، احساس تاثیرگذار دیگری بر بازار ارز دیجیتال است که سبب میشود تا تریدرها پوزیشنهای معاملاتی خود را زودتر از موقع ببندند. این ترس زمانی خود را در پوزیشنهای معاملاتی تریدرها نمایان میکند که معاملهگران از ضررهای قابل توجه ترسیده و حاضر به پذیرش ریسک منطقی و لازم نیستند. هرگاه روند بازار ارزهای دیجیتال نزولی میگردد، تریدرهایی که احساس ترس بر منطق آنها غلبه کردهاست، به سرعت از بازار خارج شده و بدین ترتیب فشار فروش در بازار ارز دیجیتال شدت میگیرد. یادگیری اصول و فنون روانشناسی بازار ارز دیجیتال و کنترل احساسات اثرگذار بر منطق معاملهگر کمک میکند تا فرد این احساسات را شناخته و آنها را کنترل کند.
و اما امید؛ واقعیت آن است که همه افراد و فعالان بازار ارزدیجیتال به انگیزه کسب سود وارد این بازار میشوند. امید به کسب سود در بازارهای مالی همان چیزی است که موجب انگیزه افراد جهت ورود به بازار و پذیرش ریسک میگردد. البته امید و انتظار باید با استدلال و محاسبات منطقی همراه بوده و در حدی معقول باشد. در غیر این صورت مخرب خواهد بود.
چرخه احساسات معامله گران در بازار ارز دیجیتال
افرادی که علاوه بر تحلیل به اهمیت یادگیری روانشناسی معاملهگری واقف اند معتقدند که بخشی از نوسانات قیمت و تغییرات روند نمودار در بازارهای مالی از جمله بازار ارزدیجیتال متاثر از احساسات فعالان بازار است. بدینترتیب بدیهی است که افزایش تقاضا و رشد قیمت در بازار به علت احساسات مثبت، امید و اعتماد به نفس افراد فعال در بازار است. در مقابل احساسات منفی منجر به افزایش فشار فروش در بازار خواهد شد.
احساسات در بازار صعودی یا گاوی
از نگاه روانشناسی بازار، هنگامی که بازارها از جمله بازار ارز دیجیتال در یک روند صعودی قرار میگیرد، سه نوع احساس در آن تشدید میگردد :
. خوشبینی
. حرص و طمع
. اعتماد به نفس
اغلب اوقات همین احساسات است که منجر به افزایش قابل توجه خریدها در بازار میگردد. در چرخه روانشناسی بازار ارز دیجیتال، احساسات افراد اثر چرخشی دارند. این به آن معناست که احساسات مثبت حاکم بر بازار و معاملات، با رشد قیمتها مثبتتر شده و به عواطف بازار سیر صعودی میبخشد و آن را به سمت بالاتر سوق میدهد. مسالهای که میتواند موجب شکلگیری حباب قیمتی در بازار شود. اینجاست که اکثر تریدرها بدون منطق، هیجانزده و بدون توجه به ارزش واقعی آن دارایی اقدام به خرید میکنند.
احساسات در بازار نزولی یا خرسی
از نگاه روانشناسی بازار ارز دیجیتال، در شرایطی که نمودار قیمت در بازار روند نزولی دارد، افراد اندوه، عصبانیت، افسردگی، اضطراب و احساسات این چنینی را تجربه خواهند کرد. در چنین شرایطی آن احساسات سرخوشی و طمع که در بازار صعودی خودنمایی میکرد، اکنون در افراد تبدیل به احساس ناخرسندی و ناامیدی میگردد. هرچه بازار به روند نزولی خود ادامه دهد، احساسات حاکم بر بازار ارز دیجیتال و روند آن منفی و منفیتر خواهند شد.
اینجاست که فعالان بازار ارزدیجیتال به دنبال علل افت قیمتها میگردند. آنها باور نمیکنند که روند صعودی قیمت به پایان رسیده و سعی در حفظ پوزیشن معاملاتی خود دارند، به همین جهت گمان میکنند برای فروش دیر شده و در انتظار بازگشت دوباره بازار میمانند. در شرایطی که روند نزولی تشدید شده و قیمتها حتی پایینتر هم آمدند، غلبه ترس و وحشت بر منطق سرمایهگذاران موجب میشود که دارایی خود را در پایینترین قیمت بفروشند.
زمانی که بازار ارزدیجیتال به کف قیمت میرسد، روند نزولی متوقف گردیده و بازار به ثبات خواهد رسید. اینجا جایی است که احساس خشم، ناامیدی، اضطراب و عصبانیت وجود سرمایهگذار را فرا میگیرد. در نهایت با بهبود وضع بازار مجدداً احساس امید و انتظار، افراد را به سمت بازار ارزدیجیتال جذب خواهد کرد و این چرخه همچنان ادامه خواهد یافت.
در مقالات بعدی در قسمت مقالات آموزشی در خصوص روشهای کنترل احساسات به کمک روانشناسی در بازار ارزدیجیتال بیشتر صحبت خواهیم کرد.