از سال ۱۳۴۶ شمسی که بازار سرمایه فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرده، معامله و فعالیت در این بازار پرچالش، جذابیت منحصر به فردی برای اشخاص حقیقی و حقوقی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در آن داشته‌است. طبق آخرین آمار رسمی اعلام شده تعداد صنایع فعال در بورس به عدد ۶۵ رسیده که شرکت‌های زیر مجموعه هر صنعت به طور پیوسته در این سالها در بورس تهران عرضه شده‌اند. شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به منظور انجام اقداماتی همچون تأمین منابع مالی لازم برای طرح‌های توسعه‌ای، حفظ قدرت رقابت با شرکت‌های هم گروه در بازار، اصلاح ساختار سرمایه و رفع نیاز به نقدینگی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.
پس از انجام پروسه افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت مورد نظر بالا رفته و قیمت تئوری هر سهم به گونه‌ای تغییر می‌یابد که تغییری در دارایی سهامداران ایجاد نگردد. اما در بازگشایی نماد پس از انجام افزایش سرمایه، نماد بدون محدودیت نوسان بازگشایی شده و با توجه به جو معاملات آن برهه زمانی بازار، ممکن است معامله‌گران و سهامداران آن نماد را با سود یا زیان اندک یا قابل توجهی روبرو سازد.
بنابراین به دلایل متعدد اعلام خبر افزایش سرمایه، برای اغلب سهامداران و افرادی که در آن نماد سرمایه‌گذاری کرده‌اند، موضوع مهمی است که جذابیت‌های خاص خودش را برای فعالان بازار سرمایه دارد.
بنابراین در ادامه‌ی این مقاله، به‌طور مفصل به تشریح انواع روش‌های افزایش سرمایه و نحوه اعمال آن‌ها می پردازیم. برای دانستن این نکات، با ما همراه باشید.
آشنایی با مفهوم افزایش سرمایه
افزایش سرمایه یکی از اصطلاحات و مفاهیم مهم و شناخته شده در بورس ایران است. به‌طور کلی، شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه به منظور تأمین نقدینگی و منبع موردنیاز مالی برای اقدامات مختلف همچون طرح‌های توسعه، گسترش فعالیت‌های شرکت، خرید تجهیزات، بهبود یا اصلاح ساختار سرمایه اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.
به طور کلی افزایش سرمایه به روش‌های گوناگون، یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌ها بوده و روش‌های گوناگون و مراحل معین خود را دارد. گفتنی است ارزش سهام شرکت‌هایی که افزایش سرمایه آن‌ها در مجمع عمومی فوق‌العاده تصویب شده، مراحل آن درست و به طور کامل اجرا گردیده و اطلاعیه ثبت افزایش سرمایه آن‌ها در سایت کدال منتشر شده است، بیشتر خواهد شد.
لازم است بدانید که انواع روش‌های افزایش سرمایه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که به محل تأمین این منابع بستگی دارد. در ادامه مقاله به طور دقیق‌تر به چهار روش افزایش سرمایه اشاره می‌کنیم.
مراحل افزایش سرمایه
پس از تایید فرآیند افزایش سرمایه توسط هیئت مدیره شرکت، اطلاعات کامل طرح افزایش سرمایه در اختیار حسابرس شرکت قرار خواهد گرفت. پس از بررسی دقیق طرح توسط حسابرس و عدم وجود مشکل، همه یا بخشی از طرح توسط حسابرس تایید می‌گردد.
در صورتی که مراحل اولیه به خوبی طی شده و مورد تایید حسابرس قرار گیرد، هیئت‌مدیره شرکت مدارک و اسناد مورد نیاز مربوط به افزایش سرمایه را به سازمان بورس تحویل خواهد داد. پس از بررسی‌های لازم و در صورت فراهم بودن شرایط، طرح مربوط به افزایش سرمایه شرکت قبول و مجوز از سوی سازمان بورس صادر می‌شود.
پس از دریافت مجوزها، شرکت اطلاعیه‌ای بر روی کدال صادر کرده و سهامداران و سایر افراد را به خرید سهام شرکت دعوت می‌کند. گفتنی است که کلیه افرادی که حتی یک روز پیش از تاریخ اعلام شده سهام شرکت را خریده باشند، در این افزایش سرمایه شرکت داده خواهند شد. پس از برگزاری مجمع، میزان دقیق افزایش سرمایه و ارزش هر سهم تعیین گردیده و به سهامداران اعلام می‌شود.
روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها
به طور کلی 4 روش برای افزایش سرمایه‌ی شرکت‌ها وجود دارد :
روش اول: افزایش از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده‌ی سهامداران شرکت
روش دوم: افزایش از طریق صرف سهام
روش سوم: افزایش از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
روش چهارم: افزایش از محل سود انباشته‌ی شرکت
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
هنگامی که شرکت به منبع مالی جدیدی نیاز دارد در حالی که میزان سود انباشته‌اش کافی نیست، می‌تواند اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران کند.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است. به همین دلیل، اولویت مشارکت در آن را ابتدا به سهامداران قدیمی شرکت می‌دهند. بدین‌گونه که در این روش، شرکت تعداد مشخصی حق تقدم را با توجه به میزان افزایش سرمایه و درصد مالکیت هر یک از سهامداران فعلی شرکت در اختیارشان قرار می‌دهد. سهامدارانی که اوراق بهادار حق تقدم سهم را دریافت می‌کنند، برای تبدیل آن‌ها به سهم شرکت باید مبلغی مشخص را به عنوان ارزش اسمی سهام به حساب شرکت مورد نظر واریز کنند. در واقع شرکت بدین‌گونه شرکت مبلغی که برای افزایش سرمایه به آن نیاز دارد را دریافت خواهدکرد. گفتنی است که حق تقدم نیز مانند سهام عادی در بورس، قابل معامله است.
افزایش سرمایه به روش صرف سهام
در روش افزایش سرمایه به روش صرف سهام شرکت سهام خود را با مبلغی بالاتر از ارزش اسمی سهام و هم قیمت با ارزش بازار از طریق پذیره‌نویسی عرضه کرده و به فروش می‌رساند. اختلاف قیمت موجود میان قیمت اسمی و قیمت فروش سهام را صرف سهام می‌نامند. با انتقال اختلاف قیمت به حساب اندوخته شرکت، منبع مالی مورد نیاز شرکت تامین خواهد شد.
لازم به ذکر است که شرکت برای فروش دو راهکار پیش رو دارد: انجام فروش با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
دارایی‌های شرکت‌ها شامل موارد مختلفی مانند ساختمان، زمین، ماشین آلات، تجهیزات و… نیز هستند. پس از گذشت چند سال و معمولاً در شرایطی که نرخ تورم افزایش یافته‌است، ارزش دفتری این دارایی‌ها با ارزش واقعی آن‌ها متفاوت خواهد شد. به همین جهت به منظور تامین مالی و افزایش سرمایه، ارزش دارایی‌های مشهود شرکت براساس نرخ تورم موجود کشور مجدداً ارزیابی و در ترازنامه شرکت به‌روزرسانی می‌گردد. این بررسی مجدد ارزش دارایی‌های مشهود در شرکت‌هایی که زیان‌ده هستند، به ویژه برای آن شرکت‌هایی که مشمول ماده‌ی ۱۴۱ قانون تجارت می‌شوند، محرکی برای تجدیدحیات شرکت خواهد شد.
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
شرکت ها معمولاً تمام سود خود را بین سهامداران تقسیم نکرده و بر طبق قانون تجارت، مقداری از سود حاصل شده خود را در طول یک سال به عنوان سود انباشته ذخیره می‌کنند. زمانی که این سود به رقم قابل قبولی برسد، این مبلغ به حساب سرمایه‌ای شرکت منقل شده و اوراق سهام منتشر می شود.
یکی از بهترین و محبوب ترین روش‌های افزایش سرمایه بین سهامداران، تبدیل سود انباشته به سهام اسمی و تقسیم آن بین سهامداران است. بدین‌ترتیب بدون پرداخت هیچ مبلغی، میزان مشخصی سهام به عنوان سهام جایزه به سهامداران داده شده و تعداد سهام آن‌ها افزایش می یابد.(برای مقالات آموزشی بیشتر کلیک کنید )
