مقدمه
سرمایه‌گذاران بازارهای مالی همواره با فراز و فرودها، موانع و نوسانات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند. نوساناتی که جزئی از ماهیت بازارهای مالی به حساب آمده و می‌توانند موجب سود یا زیان سرمایه‌گذاران گردند.
بر خلاف باور عموم، مهم‌ترین عامل موفقیت، ویژگی‌های شخصیتی سرمایه‌گذار است. فاکتور‌ی مانند صبر، مانع اشتباهات و گرفتار شدن در تله‌های ناشی از سوگیری‌های رفتاری (Behavioral Bias) می‌شود.
تله سرمایه‌گذاری به عنوان مانعی بزرگ بر سر راه سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد و به سادگی قابل تشخیص نمی‌باشد.
اما به راستی شما به عنوان یک سرمایه‌گذار چقدر با اصول یک سرمایه‌گذاری موفق و تله سرمایه‌گذاری (Investing Trap) آشنا هستید؟ به نظر شما یک سرمایه‌گذار موفق و کارآزموده چگونه از سوگیری یا رفتارهای متعصبانه در جریان سرمایه‌گذاری خود اجتناب می‌کند؟ در این مقاله قصد داریم تا با این اصطلاح مهم در بازارهای مالی بیشتر آشنا شده و در خصوص تله سرمایه‌گذاری، ویژگی‌های انواع آن و راهکارهای برون رفت از آن مطالبی را برای شما بازگو کنیم. با ما همراه باشید.
تله سرمایه گذاری چیست ؟
فعالان بازارهای مالی یا افرادی که به نوعی تاکنون در این بازارها اقدام به سرمایه گذاری کرده‌اند به خوبی می‌دانند که به دلیل ماهیت غیرقابل پیش بینی بودن بازارهای مالی و تاثیر متغیرهای گوناگون بر شرایط بازارها، روند معاملات خارج از کنترل افراد است. به طور مثال گاهی اوقات به رسیدن به میزان بازدهی خاصی بسیار امیدوار هستیم. اما واقعیت آن است که به دلیل برخی مسائل و تصمیمات اشتباه احتمالی، هرگز نمی‌توانیم از رسیدن به نتیجه اطمینان کامل داشته باشیم. تعصب یا رفتارهای ناخودآگاه و داشتن سوگیری های عاطفی در موارد مهم تصمیم گیری سبب ایجاد اختلال در نتیجه مورد انتظار سرمایه گذاران می‌گردد.
یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عوامل موفقیت، ویژگی‌های شخصیتی سرمایه‌گذار است. فاکتورها‌ی شخصیتی مهمی همچون صبر، مانع اشتباهات غیرقابل جبران و گرفتار شدن در دام تله‌های ناشی از سوگیری‌های رفتاری (Behavioral Bias) می‌شود.
تله سرمایه‌گذاری از دو بخش “شناختی” (Cognitive) و “عاطفی/احساسی” (Emotional) تشکیل می‌شود. سرمایه‌گذاران اغلب اوقات با ترکیبی از این دو بخش که به عنوان “سوگیری های رفتاری” شناخته می شود، روبرو هستند. منظور از سوگیری شرایطی است که فرد به طور ناخودآگاه تمایل دارد در آن موقعیت خاص به شیوه ای خاص فکر یا رفتار کند. بدین صورت سرمایه گذاران در انواع بازارهای مالی به راحتی می توانند در دام تعصب و در تله سوگیری گرفتار شوند.
در تعریفی دیگر تله سرمایه گذاری حکم تابلوی راهنمای غلطی را دارد که موجب زیان سرمایه گذار می شود. بنابراین در چنین شرایطی تنها راهکار پیش رو، شناخت کامل تله های سرمایه گذاری است.
انواع تله سرمایه گذاری
اعتماد به نفس بیش از اندازه (Over Confidence)
اعتماد به نفس کاذب یا بیش از اندازه مهلک‌ترین تله سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. سرمایه‌گذارانِ با اعتماد به نفس بیش از حد، توانایی‌های خود را بیشتر از میزان واقعی، برآورد می‌کنند. این افرادِ بیش از اندازه امیدوار، بدون لحاظ کردن طیف گسترده‌ای از احتمالات به نتایج بیش از میزان واقعی خوش‌بین هستند. در نتیجه اعتماد به نفس کاذب و بیش از حد، منجر به انجام انواع خطاهای معاملاتی و اشتباهات همچون تصمیم گیری‌های عجولانه و آنی در فرآیند معاملات، ریسک پذیری بیش از اندازه و غیرمنطقی، معاملات افراطی و از دست دادن بخش عمده ای از سود احتمالی فرد می‌گردد.
اما چگونه در تله اعتماد به نفس کاذب گرفتار نشویم؟ برای رسیدن به این مقصود می‌توانید در یک دفترچه یادداشت، تصمیمات سرمایه گذاری، دلایل منطقی خود برای اتخاذ آن تصمیمات و نتایج آن را بنویسید. پس از مدتی به این دفترچه سری بزنید و الگوی تصمیمات خود و نتایج آنها را مرور کنید.
فومو (FOMO)
آیا تاکنون اصطلاح «تینا فومو» (TINA FOMO) به گوشتان خورده است؟ “TINA” مخفف“There Is No Alternative” و به معنای «هیچ جایگزینی وجود ندارد» است. اصطلاح «فومو» (FOMO) نیز مختصر شده عبارت “Fear Of Missing out” و به معنای «ترس از دست دادن» است. بدین ترتیب واضح است که هر دو اصطلاح نوعی سوگیری بوده و سرمایه‌گذار را در دام «رفتار گله‌ای» می اندازند.
اما راه جلوگیری از افتادن در دام تله فومو چیست؟ راه های جلوگیری از سوگیری فومو به سه دسته تقسیم می‌شوند:
مراقب «پیش‌بینی‌ها و اخبار داغ» که در هرجایی و توسط هر کسی بیان می‌شود، باشید و به یاد داشته باشید که انتظار افراد از نتیجه، صرفاً بر اساس اخبار و اطلاعات فعلی است.
هنگام خرید هر دارایی در بازارهای مالی به خاطر داشته‌باشید که قیمت بالای آن دارایی ممکن است در طولانی مدت کاهش یابد. همچنین لازم است تا یک استراتژی سرمایه‌گذاری شخصی طراحی کنید و بدون توجه به رفتار گله ای و عمده فعالان حاضر در بازار، به الگوی خود پایبند بمانید.
لنگر انداختن (Anchoring)
اصطلاح “لنگر انداختن” از آنجا می‌آید که شخص مورد نظر برای دارایی مورد نظر خود، مانند خانه یا سهام یا خودرو ارزش خاصی را در نظر گرفته و آن ارزش را به عنوان مبنای تصمیم‌گیری خود می‌گذارد. تصور کنید ارزش هر سهم یک شرکت در بازار سهام به 200 دلار برسد. شخص گمان می‌کند که تحت هر شرایطی قیمت دوباره به این سطح رسیده یا از آن فراتر می‌رود. اما واقعیت آن است که ممکن است این سهام بیش از حد ارزش گذاری شده باشد یا حتی در اصول فاندامنتال یا ساختار شرکت در آینده تغییری ایجاد گردد. در آخر به یاد داشته باشید که «عملکرد گذشته تضمینی برای نتایج آینده نیست.»
آشنایی (Familiarity)
اغلب افراد صرفاً بنا به عادت، دایره انتخاب هایشان محدود به چیزهایی است که از قبل با آنها آشنایی دارند. از این رو برندهای مختلف و چه بسا معروف همیشه میلیون‌ها دلار صرف تبلیغات خود می‌کنند. سوگیری “آشنایی” یک تله سرمایه گذاری است که می تواند موجب نادیده گرفتن دیگر گزینه های سرمایه گذاری بالقوه ارزشمند گردد.
برای مثال اغلب افرادی که در دام تله آشنایی گرفتار می‌شوند، تعداد زیادی از سهام شرکتی که خود در آن فعالیت دارند را خریداری می‌کنند. بنابراین در چنین شرایطی ممکن است شخص مزایای مدیریت ریسک به کمک تنوع بخشی و تشکیل پورتفوی سرمایه گذاری را از دست بدهد.
چنانچه شما هم از آن دسته افرادی هستید که در تله آشنایی گرفتار می‌شوید بهتر است که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را بر حسب معیارهای عینی و نه بر اساس احساس آشنایی و هم‌ذات‌پنداری ارزیابی کنید.
برخورداری یا مالکیت (Endowment)
اغلب ما به صورت ذاتی به دارایی هایمان احساس عاطفی داشته و برای آنها ارزش زیادی قائل هستیم. چه دارایی فیزیکی باشد و چه سهام شرکت بزرگی مانند اپل. “اثر مالکیت یا برخورداری” یک تله سرمایه‌گذاری است که موجب عدم رهایی و وفادار ماندن سرمایه گذار به دارایی‌های خود می‌شود.
اینجاست که حتی زمانی که فرصت‌های بهتر و سودآورتری موجود هستند، سرمایه‌گذار به دلیل داشتن وابستگی عاطفی به دارایی‌های خود، به سرمایه‌گذاری های بعضاً نامناسب و نامطلوب خود وفادار می‌ماند. برای در امان ماندن از عواقب این تله، لازم است تا بررسی کنید که آیا پول شما می تواند‌در جای دیگر بازدهی بیشتری داشته باشد یا خیر؟
( برای مقالات آموزشی بیشتر کلیک کنید )
